Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern (urodzony w rezydencji zwanej Domem Narożnym (Eckhause) na rogu Nowego Rynku i Schwerdtfegerstraße w Poczdamie, 3 sierpnia 1770 roku, zmarł w pałacu na Unter den Linden naprzeciw Cekhauzu w Berlinie, 7 czerwca 1840 roku) herb
Syn Fryderyka Wilhelma II Hohenzollerna, króla Prus i Fryderyki Reginar (Pépinnide-Caroling-Reginar), córki Ludwika IX Reginar (Pépinnide-Caroling-Reginar), landgrafa hesskiego na Darmastadt.
Margrabia-elektor Brandenburgii i arcykomornik Rzeszy jako Fryderyk Wilhelm IV od 16 listopada 1797 roku do 9 czerwca 1815 roku, tytularny cesarz konstantynopolitański jako Fryderyk Wilhelm IV, król Prus, książę Pomorza Zachodniego, Lauenburga, książę Dolnego i Górnego Śląska jako Fryderyk Wilhelm III od 16 listopada 1797 roku do 7 czerwca 1840 roku, wielki książę poznański jako Fryderyk Wilhelm I od 9 czerwca 1815 roku do 7 czerwca 1840 roku, książę Neuchâtel od 16 listopada 1797 roku do 12 wrzesnia 1814 roku, wielki książę Hesji Reńskiej od 9 czerwca 1815 roku do 7 czerwca 1840 roku.
Tytulara: z łaski Bożej król Prus, margrabia Brandenburgii, suweren i wielki książę Śląska oraz hrabstwa kłodzkiego, wielki książę Nadrenii i Poznania, książę Saksonii, Angarii, Westfalii, Geldrii, Magdeburga, Kleve, Julich, Bergu, Pomorza, Szczecina, Wendów i Kaszub, Meklemburgii, Krosna etc. burgrabia Norymbergi, landgraf Turyngii, margrabia Górnych i Dolnych Łużyc, książę Oranii, Neuchâtel i Valengin, książę Rugii, Padebornu, Halberstadt, Münster, Minden, Kamienia, Wendów, Schwerinnu, Ratzeburga, Mörs, Eichsfeld i Erfurtu etc. hrabia Hohenzollern, uksiążęcony hrabia Hennebergu, hrabia Marchii, Ruppinu, Ravensburga, Höllenstein, Tecklenburga i Lingen etc., pan ziemi Rostocku, Stargardu, Lauenburga i Bytowa etc. etc.
Poślubił 24 grudnia 1793 w Białej Sali zamku berlińskiego Ludwikę Nikloting (urodzona w "pałacu na Leinestraße" w Hanowerze, 10 marca 1776 roku, zmarła na zamku Hohenzieritz, 10 lipca 1810 roku), córkę Karola II Nikloting, księcia meklemburskiego na Streliz i Fryderyki Reginar (Pépinnide-Caroling-Reginar) von Hessen-Darmstadt, córki Jerzego Wilhelma Reginar (Pépinnide-Caroling-Reginar) von Hessen-Darmstadt, landgrafa heskiego na Darmstadcie. Poślubił (morganatyczny związek) 9 listopada 1824 w pałacu Charlottenburg, Augustą von Harrach (urodzona w Harrach 30 sierpnia 1800 roku, zmarła w Homburgu 5 czerwca 1873 roku), księżną legnicką i hrabinę Hohenzollern, córką Ferdynanda Józefa von Harach, hrabiego von Harrach zu Rohrau und Thannhausen i Christiany Sophi von Rayski (von Leyser) z Dubnice, córki Johanna Gottlieb von Leyser.
Urodzony w Poczdamie jako syn króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II Hohenzollerna przez którego w młodości był zaniedbywany, a później jako władca był człowiekiem pozbawionym samodzielności i zdecydowania. Fryderyk Wilhelm III był słabego charakteru, pozostawał pod przemożnym wpływem żony, Luizy Mecklenburg-Strelitz, zaprzysięgłej nieprzyjaciółki rewolucyjnej Francji, a potem Napoleona.
Po koronacji ojca w 1786 został oficjalnym następcą tronu (kronprincem). Znaczną część dzieciństwa i wczesnej młodości spędził w Paretzw powiecie Havelland w Brandenburgii, rezydencji swojego wychowawcy hrabiego Hansa von Blumenthala. Fryderyk Wilhelm III miło wspominał swój pobyt wśród rodziny swego guwernera: w 1795 roku odkupił Paretz od rodziny von Blumenthal i zlecił architektowi Davidowi Gilly'emu budowę początkowo tzw. domku gotyckiego w 1796 roku, a później w latach 1797-1804 pałacu rezydencyjnego. Współcześni zapamiętali następcę tronu jako młodzieńca melancholijnego, pobożnego i uczciwego. Po powrocie z podróży do Włoch i Francji w 1780 roku (Grand Tour) podjął szkolenie wojskowe. Stopień porucznika uzyskał w 1784 roku, pułkownikiem został w 1790 roku. W latach 1792-1794 brał udział w działaniach wojennych przeciwko Francji.
Po objęciu tronu 16 listopada 1797 roku wprowadził nieśmiało pewne elementy reform (obcięcie wydatków dworu, dymisja najbardziej znienawidzonych doradców ojca). Jak wielu Hohenzollernów miał skłonności do władzy, bez jednak umiejętności ich wykorzystania. Zbyt nieufny, aby zdać się na swoich ministrów, miał zbyt mało silnej woli, aby konsekwentnie prowadzić politykę samemu.
Przeprowadził kilka reform wewnętrznych, nie zrezygnował jednak ze sprawowania władzy absolutnej (do 1807 roku korzystając jedynie z konsultacji swojego kolegium). Po utracie przez Prusy wszystkich terytoriów na zachód od Łaby, Fryderyk Wilhelm III zdecydował się na przeprowadzenie szerokich reform zaproponowanych przez pruskich ministrów Karla Steina i Karla Hardenberga. Zmiany objęły aparat administracyjny, armię i oświatę, nie naruszyły jednak prerogatyw królewskich. Fryderyk Wilhelm III uważał, że zbyt radykalne reformy mogą doprowadzić do "jakobinizmu".
W czasie wojen napoleońskich prowadził początkowo politykę neutralności, udało mu się, między innymi, uniknąć uwikłania w III Koalicję. Jednak sprowokowany utworzeniem Związku Reńskiego wypowiedział w 1806 roku wojnę Napoleonowi I, którą szybko przegrał. Na mocy traktatu tylżyckiego w 1807 roku zmuszony był do rezygnacji z ziem na zachód od Łaby, zgody na utworzenie Księstwa Warszawskiego z ziem, które trafiły do rąk pruskich w II i III (a także częściowo I) rozbiorze Polski. Gdańsk stał się wolnym miastem. Ponadto Prusy zmuszone zostały do zapłacenia kontrybucji Francji oraz finansowania francuskich wojsk okupacyjnych na swoim terenie. Prusy przystąpiły również do blokady handlowej przeciwko Wielkiej Brytanii. Choć nieudolny król po przegranej wojnie z rezygnacją pozostawił państwo swojemu losowi, grupa ministrów (Gneisenau, Karl August von Hardenberg, Scharnhorst, von Stein), przy życzliwym wsparciu i zachęcie królowej przeprowadziła pewne reformy społeczne, administracyjne i wojskowe. Reformy spowolniła śmierć królowej w 1810 roku. W roku 1811 roku w Królewcu z jego rozkazu dokonano zniszczenia insygniów koronacyjnych królów polskich, wykradzionych w 1796 roku ze skarbca na Wawelu, które następnie przetopiono na monety. W 1812 roku Prusy zmuszone zostały przez Napoleona I do wystawienia niewielkiego kontyngentu w kampanii moskiewskiej pod dowództwem generała Yorcka. Po klęsce Napoleona I w Rosji Fryderyk Wilhelm III zawiera sojusz z Rosją i przystępuje do koalicji antyfrancuskiej. Oddziały pruskie odgrywają istotną rolę w bitwach w latach 1813-1814 (między innymi pod Lipskiem). Na kongresie wiedeńskim Fryderyk Wilhelm III uzyskał znaczne zyski terytorialne, jakkolwiek bez całkowitej aneksji Saksonii, o co zabiegał. Współtwórca Świętego Przymierza. W późniejszych latach swojego życia poświęcił swoją energię na zjednoczenie kościoła luterańskiego z reformowanym w Niemczech. Jego poglądy ewoluowały stopniowo w stronę reakcyjnych. Wbrew obietnicom składanym w 1813 roku nie nadał Prusom konstytucji.
W czasie wojen napoleońskich rezydował na ewangelickiej plebanii w Grodziszczu, gdzie była kwatera główna armii pruskiej i rosyjskiej. W Milikowicach koło Świdnicy znajdowała się letnia rezydencja władcy. Był to neogotycki pałacyk z XVIII wieku, po którym do dziś pozostały tylko ruiny.
W 1806 roku dołączył do IV koalicji i przekonany o sile pruskiej armii, rozpoczął wojnę, bez czekania na pomoc Rosji. Był obecny pod Auersteadt, gdzie obserwował klęskę swoich wojsk. Zbiegł do Królewca, potem schronił się w obozie rosyjskim. Nie dopuszczony do głównych rokowań w Tylży, próbował złagodzić żądania Napoleona za pośrednictwem żony.
Na mocy traktatu tylżyckiego w 1807 roku zmuszony był do rezygnacji z ziem na zachód od Łaby, zgody na utworzenie Księstwa Warszawskiego z ziem, które trafiły do rąk pruskich w II i III (a także częściowo I) rozbiorze Polski. Gdańsk stał się wolnym miastem. Ponadto Prusy zmuszone zostały do zapłacenia kontrybucji Francji oraz finansowania francuskich wojsk okupacyjnych na swoim terenie. Prusy przystąpiły również do blokady handlowej przeciwko Wielkiej Brytanii.
Pomny niedawnej klęski, nie próbował przyjść Austrii z pomocą w 1809 roku. W kampanii 1812 roku wystawił posiłkowy korpus pruski, przydzielony do korpusu Macdonalda. Początkowo potępił konwencję z Taurogów, ale rychło przeszedł na stronę sprzymierzonych.
Choć nieudolny król po przegranej wojnie z rezygnacją pozostawił państwo swojemu losowi, grupa ministrów (Gneisenau, Karl August von Hardenberg, Scharnhorst, vom Stein), przy życzliwym wsparciu i zachęcie królowej przeprowadziła pewne reformy społeczne, administracyjne i wojskowe.
W 1812 roku Prusy zmuszone zostały przez Napoleona do wystawienia niewielkiego kontyngentu w kampanii moskiewskiej pod dowództwem generała Yorcka. Po klęsce Napoleona w Rosji Fryderyk Wilhelm zawiera sojusz z Rosją i przystępuje do koalicji antyfrancuskiej. Oddziały pruskie odgrywają istotną rolę w bitwach w latach 1813 i 1814 (miedzy innymi pod Lipskiem).
W lutym 1813 roku podpisał z carem Aleksandrem I porozumienie w Kaliszu i wezwał swych poddanych, aby chwytali za broń przeciw Napoleonowi. Następnie poparł stanowisko cara w czasie kryzysu związanego z podziałem Saksonii, podczas obrad kongresu wiedeńskiego. W wyniku tego posunięcia Prusy znalazły się w obliczu wojny z Anglią, Francją i Austrią (styczeń 1815 roku). Zawarty kompromis możliwił Prusom zajęcie Nadrenii, Westfalii oraz znacznej części Saksonii. Po kongresie wiedeńskim Fryderyk Wilhelm III zrezygnował z dalszych reform (rządził jeszcze 25 lat).
Na kongresie wiedeńskim Fryderyk Wilhelm uzyskał znaczne zyski terytorialne, jakkolwiek bez całkowitej aneksji Saksonii, o co zabiegał. Współtwórca "Świętego Przymierza". W 1815 roku Marchia Brandenburska uległa likwidacji i przekształcona została w pruską prowincję Brandenburgia - wraz z nią uległy kasacji urzędy elektora-margrabiego oraz arcykomornika Rzeszy, przynależne władcom brandenburskim od średniowiecza.
W późniejszych latach swojego życia poświęcił swoją energię na zjednoczenie kościoła luterańskiego z reformowanym w Niemczech. Wbrew obietnicom składanym w 1813 roku nie nadał Prusom konstytucji.
W dniu 1793 wziął ślub z Luizą Mecklemburg-Strelitz. Z tego związku urodziło się dziewięcioro potomstwa, między innymi dwóch kolejnych królów pruskich: Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern (1795-1861) król Prus, Wilhelm I Hohenzollern (1797-1888) cesarz niemiecki, Charlotta Hohenzollern (1798-1860) żona cara Rosji Mikołaja I Romanowa jako Aleksandra Fiodorowna, Karol Hohenzollern (1801-1883), Aleksandra Hohenzollern (1803-1892) żona Pawła Fryderyka, wielkiego księcia Mecklenburg-Strelitz, Ludwika Hohenzollern (1808-1870) żona Fryderyka, księcia Holandii, Albrecht Hohenzollern (1809-1872) generał pruski, małżonek księżniczki holenderskiej, Marianny Orańskiej. W 1824 zawarł morganatyczne małżeństwo z hrabiną Augustą von Harrach. Nadał jej tytuł księżnej legnickiej (niem. Fürstin von Liegnitz) i hrabiny von Hohenzollern.
Fryderyk Wilhelm III zmarł 7 czerwca 1840 roku w pałacu na Unter den Linden naprzeciw Cekhauzu w Berlinie i spoczął w mauzoleum w parku pałacowym w Charlottenburgu, obok pierwszej żony, Luizy.
Żródła:
"Poczet Książąt i Królów Prus, w porządku chronologicznym", 2012-07-17, autor: PK.
Fryderyk Wilhelm III
Fryderyk Wilhelm III
Fryderyk Wilhelm III
Fryderyk Wilhelm III w "Księstwo Świdnicko-Jaworskie"
"KRÓLOWIE PRUSCY"- autor: Przemysław Jaworski - 2018
20-02-2024
29-12-2023
29-12-2019